Beograd - Pronađen zvučni filmski snimak uličnih demonstracija 27. marta 1941. u Beogradu, šest decenija se verovalo da je izgubljen.

Pronašao ga je nedavno u "Filmskim novostima" savetnik te kuće Božidar Zečević. To je najverovatnije prvi zvučni filmski žurnal proizveden u Srbiji - deo filma od 70 metara, snimljen na 35-milimetarskoj traci, sadrži originalan zvuk, pokliče demonstranata i vrevu, i obrađen je u jednom od prvih studija za film i zvuk u Srbiji, rekao je Zečević Beti.

Film je snimljen profesionalnom kamerom privatne beogradske firme "Artistik film", čiji su vlasnici bili Andrija Glišić i Zarija Đokić, iz Bulevara kralja Aleksandra broj 93. Do sada nije bilo moguće utvrditi ko je bio snimatelj tog filma.

Na tonskom segmentu filma, koji traje oko šest minuta, čuju se uzvici "Živeo kralj Petar Drugi!", koji je tog 27. marta 1941. godine doveden na presto. Na preostalih šest minuta, bez tona, snimljeni su ljudi okupljeni ispred Spomenika knezu Mihajlu i manifestacije studenata u Njegoševoj ulici, kod tadašnje Treće muške realne gimnazije.

Na snimku s trga ispred Narodnog pozorišta kamera je zabeležila veliki pano na kojem je zastava i karta Kraljevine Jugoslavije, s monogramom kralja Petra II Karađorđevića.

"Artistik film" je u poslednjoj deceniji pred rat radio na uvođenju tona i posedovao je prvi aparat za snimanje zvuka u Beogradu, koji je konstruisao Žarko Grgurov. To je bila kabasta aparatura koja se teško prenosila, pa su filmovi tonski obrađivani u dvorištu zgrade.

I snimak 27. marta 1945.

Zečević je u arhivu "Filmskih novosti" pronašao još jedan značajan snimak - treće izdanje "Naše filmske hronike" (docnije "Filmske novosti"), povodom godišnjice 27. marta u Beogradu 1945. godine, na kojem je na tonskoj filmskoj traci zabeležen govor Josipa Broza Tita sa balkona Narodnog pozorišta.

"Jedna kamera nalazila se na vrhu palate 'Riunione' (današnji bioskop 'Jadran'), druga je bila na balkonu Narodnog pozorišta, a treća na prozoru današnjeg Narodnog muzeja. Na snimku se vidi nepregledna masa sveta. Film dug 240 metara sjajno je snimljen i montiran, sređen i tonski obrađen, kao da je proizveden danas u nekoj visoko profesionalnoj kući", kaže Zečević i tvrdi da ni taj snimak nikada nije javno prikazan.

Oba filma pronađena su u arhivu "Filmskih novosti", u kojem se čuva više od 15 miliona metara filmske trake, kaže Zečević i dodaje da je oko 100.000 metara filma snimljeno pre i tokom Drugog svetskog rata, zbog čega je "neophodno da se taj fond sistematski istraži i zaštiti, jer verovatno sadrži još mnoge nepoznate materijale".

izvor